Cơm hến ngon nhất chỉ có ở Huế, vì Huế là nơi khởi nguồn của món ăn này. Nếu một ai đã từng đến Huế mà chưa kịp được nếm thử món cơm này thì đã thiếu mất một phần của Huế, nhưng nếu đã ăn rồi thì sẽ mãi không quên được.
Ẩm thực Huế được du khách biết đến bởi sự tinh tế, khéo léo trong cách chế biến, trình bày món ăn. Từ những món ăn cao cấp phục vụ nơi sang trọng như nhà hàng, khách sạn cho đến các món ăn bình dân đều sử dụng các nguyên liệu sẵn có tại địa phương. Thêm vào đó, cách sử dụng gia vị hài hòa đã tạo cho món ăn của Huế có hương vị riêng.
Cơm hến từ lâu đã trở thành món ăn truyền thống, mà cũng rất dân dã của người Huế. Đặc biệt cơm hến xuất phát từ tầng lớp bình dân, sau đó được tiến vua, rồi lại được trở về với nơi nó đã được tạo nên.
Cơm hến – món ăn bình dân nhưng đậm đà hương vị xứ Huế
Là một món ăn đặc sản của ẩm thực Huế, món ăn gồm nước canh hến chan cơm nguội, thêm chút rau cùng gia vị. Được bày lên là cơm nguội trộn với hến xào. Khi sơ chế hến được ngâm nước gạo một thời gian để thải hết bùn đất, rửa sạch, đem luộc cho đến khi mở vỏ. Lấy nước luộc sau khi đã để lắng, đổ hến ra sàng để lấy thịt hến. Thịt hến và nước hến là hai vị chính của cơm hến, ngoài ra thì cũng không thể thiếu các loại gia vị đi kèm.
Ngoài ra còn các thành phần như: khế chua, rau thơm, dọc mùng, bắp chuối thái chỉ, nước mắm, hạt tiêu, hành phi, muối vừng, tóp mỡ, da lợn phơi khô chiên phồng, mắm ruốc sống, đậu lạc rang vàng nguyên hạt, dầu bột ớt.
Các nguyên liệu đều được để nguội, chỉ có nước hến thì được giữ cho thật nóng. Bát cơm hến được trộn từ tất cả các thành ở trên rồi chan nước hến. Cơm hến thường được ăn với ớt thật cay mới đúng vị, ngược lại với bún hến thì có lẽ sẽ ngon hơn nếu ăn khô không chan nước hến.
Từ món ăn ban đầu là cơm hến đã có thêm nhiều biến thể khác là bún hến, mì hến… Những biến thể này hầu như chỉ thay đổi nguyên liệu chính là cơm thành mì hoặc bún. Nguyên liệu chính có thể thay đổi nhưng các gia vị và cách chế biến không hề thay đổi.
Trải qua nhiều thời kỳ, xã hội, lịch sử thay đổi nhưng cơm hến vẫn đóng góp vị trí quan trọng trong kho tàng ẩm thực Huế. Những người bán cơm hến kể rằng: Để làm ra món cơm hến ngon thì phải dùng cơm nguội để qua đêm, như vậy mới giữ được cái giòn của rau, hương thơm của các gia vị. Kể cũng lạ, người Việt Nam ta thường ăn cơm nóng, có cơm hến Huế, cơm nắm Miền Bắc ăn nguội mới ngon.
Dường như trong quan niệm của người Huế, trên đời chẳng có gì đáng bỏ đi nên người Huế chắt chiu đến từng hạt cơm sót lại?
Ngày nay, người Huế cũng mang món cơm truyền thống này đến khắp mọi nơi đặc biệt là các thành phố lớn như Hà Nội, Sài Gòn… Nhưng có điều lạ là ai đã ăn cơm hến ở Huế thường nói rằng: Cơm hến ăn ở Huế mới đúng thật là cơm hến! Ngon, đậm đà đúng chất bởi vì hến để làm nên món cơm này được vớt lên từ Cồn Hến, rau, nguyên liệu trồng từ vườn quê thôn Vĩ Dạ.
Người Huế đi đâu xa lâu ngày thì ngày đầu tiên trở về nhất định phải thưởng thức những món ăn Huế trong đó có món cơm hến. Còn những người dân sống ở Huế thì lại có thói quen ăn món cơm hến hàng ngày. Cơm hến dùng cả bữa sáng – trưa – tối.
Khi đến Huế có thể dễ dàng tìm thấy món ăn này ở bất cứ đâu, nhưng cơm hến ngon nhất ở các quán ven đường Hàn Mạc Tử. Hoặc đến cồn Hến chọn những quán bình dân, vừa rẻ, vừa ngon, chất lượng đảm bảo, có thể thưởng thức các món ngon khác từ hến.
Nếu bạn đến Huế, ngoài việc ghé thăm các danh lam thắng cảnh, hãy thưởng thức ẩm thực Huế, các món ăn ở Huế để hiểu giá trị văn hóa, lịch sử, phong tục tập quán của vùng đất kinh kỳ xưa.
